ANABHIRATI JĀTAKA

ANABHIRATO JĀTAKA (1), do đức Phật kể khi còn ở Tịnh Xá Kỳ Viên (Jetavana) nói về một người đàn ông buồn vì vợ đã làm chuyện có lỗi (J.I. 301-2; No. 65). Anh ta vốn là Phật tử thuần thành và thường xuyên đi đến chùa nghe pháp, nhưng sau đó thì ít đến hơn và khi đức Phật hỏi lý do anh ta đáp rằng mình buồn vì vợ hư hỏng. Đức Phật an ủi anh ta và nói rằng: “Trong kiếp xa xưa bậc hiền trí đã khuyên ông đừng buồn giận vì thói hư tật xấu của đàn bà mà phải giữ lòng bình thản; tuy vậy, ông đã quên chuyện này”. Sau đó, theo lời thỉnh cầu của anh ta, đức Phật kể lại câu chuyện sau đây:

Thuở xa xưa, bồ tát là vị thầy có tiếng tại thành Barānasī (Ba La Nại). Một học trò của ngài, phát hiện ra rằng vợ anh ta không chung thủy với anh ta, đã rời khỏi lớp học trong vài ngày. Khi người học trò xuất hiện, thầy hỏi anh ta, và người học trò kể lại câu chuyện buồn của mình. Vị Thầy nói: “Này

con, chẳng có gì riêng tư trong bọn đàn bà cả. Họ là của chung cho mọi người đấy. Vì vậy khi người trí biết được nhược điểm của họ, các vị ấy không tức giận vì họ nữa.”

Câu chuyện cúng được tìm thấy trong Chú Giải Kinh Pháp Cú (DhpA. III, 348 ff.), nhưng có một vài chi tiết khác biệt.

1. G.W.

ANABHIRATI JĀTAKA (2), do đức Phật nói về một Bà La Môn ở thành Xá Vệ (Sāvatthi), người đã thông làu ba tạng kinh Vệ Đà (J. II, 99-101; No. 185). Về sau anh ta cưới vợ và ổn định cuộc sống, nhưng kể từ đó anh ta không còn nhớ gì về kinh điển Vệ Đà, mà hằng ngày chỉ bận bịu với những thứ khác như của cải, tôi tớ. Một ngày nọ anh ta đi viếng đức Phật ở Kỳ Viên Tịnh Xá và thuật lại hoàn cảnh của mình cho đức Phật. Đức Phật an ủi anh ta và nói rằng những điều như vậy không phải mới lần đầu xảy ra, rồi Ngài kể câu chuyện quá khứ:

Thuở xưa bồ tát được sinh ra trong một gia đình Bà la môn. Ngài lớn lên, hoàn thành việc học  tại Takkasilā và trở thành một vị thầy nổi danh, ngài đã dạy kinh điển Vệ đà cho vô số thanh niên bà la môn. Trong số đó có một học trò cực kỳ thông minh, đã thông làu kinh điển Vệ đà và trở thành một vị thầy phụ trách lễ nghi và cúng bái. Sau này anh ta lấy vợ, và công việc của một gia chủ đã chiếm hết tâm trí anh ta, khiến kiến thức trong anh dần bị mai một. Người học trò đã thuật lại chuyện của mình cho thầy và vị thầy và vị thầy đã nói rằng chỉ khi nào tâm bình lặng thì anh mới có thể nhớ được mọi thứ.

W.G.W.