AMBAṬṬHA

AMBAṬṬHA (1), một vị vua tiền thân, ở cung điện Rāhulamātā, trong một trong những tiền kiếp đã làm nữ. Trong kiếp đó nàng đã cúng dường bữa ăn cho một vị thánh và thiện nghiệp này đã khiến cho nàng trở thành hoàng hậu của vua Bārāṇasī ở đời sau (J. III, pp. 443-4).

AMBAṬṬHA (2), một vị bà la môn trẻ của tộc Ambaṭṭha, người đã sống ở Ukkaṭṭhā với vị thầy của mình là Pokkharasādi. Anh ta đã thông làu ba tạng Vệ Đà và nhiều lĩnh vực thuộc nghệ thuật và khoa học.

Ngày nọ, Pokkharasādi bảo Ambaṭṭha đi thăm đức Phật và xác thực xem liệu Ngài có thực sự nổi danh như lời đồn hay không. Ambaṭṭha đi đến gặp đức Phật và cố nói những lời để khiêu khích Ngài hoặc xưng hô ngang hàng với Ngài. Đức Phật quở trách anh ta về tội bất kính, Ambaṭṭha tức giận đến nỗi đã xỉ vả cả tộc Thích Ca và gọi họ là những người hầu (ibbhā) và còn quở trách họ về việc không cung kính những vị bà la môn. Sau đó đức Phật đã hỏi anh ta rằng liệu tộc Thích Ca đã gây lỗi lầm gì với anh ta. Anh ta nói, khi mình đến thành Ca Tỳ La Vệ (Kapilavatthu), đến Đại Sảnh (santhāgāra) của tộc Thích Ca để nói về chuyện của thầy Pokkharasādi, anh ta đã bị họ mắng nhiếc và lăng mạ.

Khi đức Phật hỏi anh ta thuộc tộc nào, Ambaṭṭha nói mình là hậu duệ của Kaṇhāyana-gotta. Sau đó đức Phật tìm về vị tổ tiên ban đầu của gia đình anh ta và biết rằng ông ta là con của một tỳ nữ của vua Okkāka, tên Disā. Đứa trẻ trông như ác quỷ vì vậy mọi người gọi nó là Kaṇha (đen đúa). Do đây mà gia tộc có tên là Kaṇhāyana-gotta. Kaṇha sau này trở thành một nhà tiên tri và cưới Maddharūpī, con gái của vua Okkāka (vua của tộc Thích Ca). Vì vậy đức Phật đã phá bỏ niềm kiêu hãnh của  Ambaṭṭha bằng cách chứng minh cho anh ta biết tộc Thích Ca chính là những người thầy của anh và như vậy không có lý do gì phải cảm thấy bị lăng mạ (D. I, pp. 88-97).

I.K.