ĀMAṆḌAGĀMAṆĪ ABHAYA

ĀMAṆḌAGĀMAṆĪ ABHAYA, vua Tích Lan, con trưởng của Mahādāṭhikamahānāga. Ông cai trị tại Anurādhapura (13-29 sau công nguyên) và được nhớ đến nhiều nhất với tư cách là vị vua đầu tiên được biết đến của hòn đảo này, người đã ban hành lệnh cấm giết hại (māghāta).  Khi ban hành lệnh này, ông đã thực hành hạnh bất hại (ahiṃsā), một trong những lý tưởng của mọi Phật tử.  Như một hệ quả tất yếu của sắc lệnh này, ông cho trồng rau và trái cây trên khắp cả nước.  Ông đặc biệt khuyến khích trồng ‘dưa nhiều cùi’ (āmaṇḍa, rõ ràng là cây thầu dầu) mà ông tha thiết cúng dường cho các vị Tỳ-kheo. Sự yêu thích cúng dường loại quả này tạo nên cái tên của ông.  Ông đã thêm vào chóp nhọn của Đại Bảo Tháp (Mahā Thūpa) một chiếc lọng (chatta) hình vương miện bên trên cái lọng hiện có (Dīpavaṃsa gán cho ông cúng dường một chiếc lọng kép làm bằng bạc cho bảo tháp Thūpārāma, chứ không phải Đại Bảo Tháp), đồng thời ông cũng cho xây dựng một rào chắn (vedī) ở đáy và ở đỉnh. Ông cho xây một sân trong và mái hiên ngoài ở Lohapāsāda và một nhà bát quan trai (uposatha) ở Thūpārāma, cũng như một sảnh đường đẹp đẽ được trang trí bằng những viên đá quý giá cho cả hai tòa nhà.  Ông cho xây dựng tịnh xá Rajataleṇa (hiện nay là tịnh xá Ridī gần Kurunegala), nơi mà lượng bạc được dùng để xây dựng Đại Bảo Tháp bởi Duṭṭhagāmaṇī được tìm thấy một cách thần kỳ.  Một bản khắc của nhà vua, được tìm thấy tại ngôi chùa này (ghi lại việc cấp 2 ngôi làng cho nó), ủng hộ tuyên bố trong biên niên sử (CJSc. II, 179). Đối với tịnh xá Dakkhiṇa ở Anurādhapura, ông cho xây dựng bể nước Mahāgāmeṇḍi (Gāmeṇḍitalākaṃ: Dpv. xxi, 34) ở phía nam và cúng dường nó như một việc làm công đức.  Giếng nước do ông đào được đề cập thêm, mặc dù không nêu rõ bể và giếng nước này được cúng dường cho tịnh xá nào.  Ông bị em trai Kaṇirajānu Tissa của mình sát hại.

D. T. D.