AJAKALĀPAKA

AJAKALĀPAKA, tên của một dạ-xoa, kẻ cố làm Đức Phật khiếp sợ.  Kinh Udāna (4, 5) đề cập đến việc Ngài trú ngụ tại ngôi đền Ajakalāpaka, tại Pāṭalī – bản chú giải đọc Patali thành Pāvā (của người Mallas).  Dạ-xoa cố gắng dọa cho Đức Phật khiếp sợ bằng cách gào thét, nhưng Đức Phật đáp lại bằng cách đọc một bài kệ nói rằng Ngài đã giải thoát nên không có gì phải sợ hãi trước dạ-xoa.

Bản chú giải (UdA. 63 ff.) cung cấp thêm thông tin.  Nó kể rằng dạ-xoa, trở về từ một chúng hội, như Sātāgira và Hemavata đã nói với nó, dạ-xoa trông thấy Đức Phật đang ngồi trên sàng tọa của mình,.  Tức giận, dạ-xoa cố gắng dùng nhiều cách để đuổi Đức Phật, nhưng đều thất bại và thay vào đó, chuyển sang quy y với Ngài.

Bản chú giải (loc. cit.) cũng lấy tên dạ xoa từ aja-kalāpeti, có nghĩa là ‘trói dê’, nhưng cũng đề xuất ajaka-lāpa, nghĩa là ‘tiếng dê kêu’.  F. L. Woodward (Tuyển tập thứ yếu, Phần II, trang 6. n. 2.) cho rằng nguồn gốc thứ hai có nhiều khả năng hơn, khi đề cập đến tiếng ồn mà dạ-xoa bắt chước tạo ra.  R. Morris (JPTS. 1886, trang 94 ff.) có một ghi chú thú vị về đoạn này, đồng thời đưa ra mô tả về Uvāsaga-dāso, một con quỷ được tìm thấy trong kinh của Kỳ Na giáo (ấn bản A. F. R. Hoernle, I, trang 65-69).

B. J.