ABHIDHARMĀVATĀRA-ŚĀSTRA (Nhập A-tỳ-đạt-ma luận)

ABHIDHARMĀVATĀRA-ŚĀSTRA (Nhập A-tỳ-đạt-ma luận), được khôi phục sang tiếng Phạn từ bản Hán văn của bộ Nhập A-tỳ-đạt-ma luận (Nanjio , No. 1291), là một bản dịch của ngài Huyền Trang của một luận thuyết về Abhidharma được quy cho một số tác giả, Skandharata (Beal, p.83), SuGandhāra (Càn-đà-la)  (Nanjio, No.1291), hoặc Skandhila (Moc., trang 1421), Bản gốc của bộ luận, được cho là được soạn theo tiếng Phạn, đã bị thất lạc.

Bản dịch tiếng Hán bao gồm tám phần (padartha), trong số đó năm phần được gộp lại để tạo thành ngũ uẩn cửu hiện hữu (pañcaskandha (uẩn)), trong khi những chương còn lại tạo thành ba pháp vô vi (tryasaṃskṛta). Nhìn theo đúng thứ tự của những phần này thì sẽ có: rūpa, vedana, sanjana, saṅkhāra, vijnana, akasa, prastisankhya-nirodha, và apratisankhya-nirodha.

Nanjio khẳng định là tác phẩm ở trên không có bản Tây Tạng, nhưng Cordier (III, 398, Nos 5, 4) đề cập đến hai văn bản, ở trong Kinh Mdo-Hgrel (Sutra) thuộc bộ Tengyur Tây Tạng, có chứa những tên mà Cordier đã khôi phục thành tiếng Phạn, và ông tìm thấy hai tên Abhidharmāvatāra-prakarana–nāma (Nhập A-tỳ-đạt-ma luận nghĩa sớ) và Sārasamuccaya- nāma abhidharmāvatāra -tika (Yếu Chỉ Tạp Tập Nghĩa Sớ Nhập A-tỳ-đạt-ma luận thích). Những cái tên này cũng được tìm thấy trong mục lục của Tohoku (Nos. 4097, 4098). Cái tên thứ hai chỉ là tên của bộ luận về bộ luận có cái tên thứ nhất, mà theo đó, có khả năng là bộ luận đó về bản chất cũng không khác gì bản dịch Hán văn.

H.S.C.