Kinh số 149 – Giải Thích Đại Kinh Sáu Xứ

428. Evaṃ me sutanti mahāsaḷāyatanikasuttaṃ. tattha mahāsaḷāyatanikanti mahantānaṃ channaṃ āyatanānaṃ jotakaṃ dhammapariyāyaṃ.

428. Đại Kinh Sáu Xứ được bắt đầu như sau: “Tôi đã được nghe như vầy.” Ở đó, Đại Kinh Sáu Xứ: là Pháp môn làm sáng tỏ cả 6 xứ quan trọng.

429. Ajānanti sahavipassanena maggena ajānanto. Upacayaṃ gacchantīti vuḍḍhiṃ gacchanti, vasibhāvaṃ gacchantīti attho. Kāyikāti pañcadvārikadarathā. Cetasikāti manodvārikadarathā. Santāpādīsupi eseva nayo.

429. Khi không biết: không biết bằng Đạo cùng với Minh sát. Đi đến tích trữ: đi đến sự phát triển, là đi đến sự thông thạo. Lộ thân: sự lo lắng ở cả 5 môn. Lộ tâm: sự lo lắng ở lộ ý môn. Sự nóng bức v.v, có phương thức tương tự.

430. Kāyasukhanti pañcadvārikasukhaṃ. Cetosukhanti manodvārikasukhaṃ. Ettha ca pañcadvārikajavanena samāpajjanaṃ vā vuṭṭhānaṃ vā natthi, uppannamattakameva hoti. Manodvārikena sabbaṃ hoti. Ayañca maggavuṭṭhānassa paccayabhūtā balavavipassanā, sāpi manodvārikeneva hoti.

430. Sự an lạc của thân: Sự an lạc của 5 môn. Sự an lạc của tâm: sự an lạc của ý môn. Và ở đây ‘sự an lạc của thân’ không có sự đi vào hoặc sự đi ra với đổng lực ở 5 năm môn, là sự an lạc của tâm này chỉ tự sanh khởi mà thôi, mọi thứ có được thông qua lộ ý môn. Cũng vậy Minh sát có năng lực này sẽ làm duyên cho việc xuất khỏi Đạo, Minh sát có năng lực ấy chỉ có được thông qua lộ Ý môn.

431. Tathābhūtassāti^[1] kusalacittasampayuttacetosukhasamaṅgībhūtassa. Pubbeva kho panassāti assa bhikkhuno vācākammantājīvā pubbasuddhikā nāma ādito paṭṭhāya parisuddhāva honti. diṭṭhisaṅkappavāyāmasatisamādhisaṅkhātāni pana pañcaṅgāni sabbatthakakārāpakaṅgāni nāma. Evaṃ lokuttaramaggo aṭṭhaṅgiko vā sattaṅgiko vā hoti.

431. Hạng người như thế: là hạng người hội đủ sự an lạc của tâm tương ưng với tâm thiện. Còn…của vị ấy được thanh tịnh tốt đẹp ở phần đầu: Lời nói, nghề nghiệp, sự nuôi mạng của vị Tỳ khưu ấy gọi là thanh tịnh trước, là điều trong sạch kể từ lúc đầu, còn thêm 5 yếu tố là cái thấy, sự suy tư, sự tinh tấn, sự ghi nhớ, sự định tĩnh được gọi là yếu tố trợ giúp trong mọi trường hợp. Đạo Siêu thế có 8 yếu tố hoặc 7 yếu tố đều được.

Vitaṇḍavādī pana “yā yathābhūtassa diṭṭhī”ti imameva suttapadesaṃ gahetvā “lokuttaramaggo pañcaṅgiko”ti vadati. so — “evamassāyaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchatī”ti iminā anantaravacaneneva paṭisedhitabbo. Uttari ca evaṃ saññāpetabbo — lokuttaramaggo pañcaṅgiko nāma natthi, imāni pana pañca sabbatthakakārāpakaṅgāni maggakkhaṇe virativasena pūrenti. “yā catūhi vacīduccaritehi ārati viratī”ti evaṃ vuttaviratīsu hi micchāvācaṃ pajahati, sammāvācaṃ bhāveti, evaṃ sammāvācaṃ bhāventassa imāni pañcaṅgikāni na vinā, saheva viratiyā pūrenti. sammākammantājīvesupi eseva nayo. Iti vacīkammādīni ādito paṭṭhāya parisuddhāneva vaṭṭanti. Imāni pana pañca sabbatthakakārāpakaṅgāni virativasena paripūrentīti pañcaṅgiko maggo nāma natthi. Subhaddasuttepi^[2] cetaṃ vuttaṃ — “yasmiṃ kho, subhadda, dhammavinaye ariyo aṭṭhaṅgiko maggo”ti. Aññesu ca anekesu suttasatesu aṭṭhaṅgikova maggo āgatoti.

Còn người ngụy biện nắm bắt ý nghĩa bài Kinh này cho rằng: “vị Tỳ khưu nào nhìn thấy đúng theo thực thể” rồi nói rằng: “Đạo Siêu thế có 5 yếu tố”. Người ngụy biện có thể phản đối bằng lời nói đối nghịch ngay lập tức như sau: “Thánh Đạo phối hợp với 8 yếu tố của vị này đạt đến sự tu tập viên mãn bằng biểu hiện như vậy”. Và như vậy cũng có thể chấp thuận hơn nữa – gọi là Đạo Siêu thế có 5 yếu tố là không có, còn yếu tố trợ giúp  trong mọi trường hợp này cho đầy đủ do mãnh lực tâm sở ngăn trừ phần – viraticetasika trong sát-na của tâm Đạo. Bởi vì tâm sở ngăn trừ phần được nói như vầy “sự kiêng khem, sự tránh xa từ bốn ác hạnh về khẩu” từ bỏ nói dối, phát triển nói lời chân thật. Khi rèn luyện lời nói chân chánh như vậy cả 5 yếu tố cũng không bị đứt, khiếm khuyết được thành tựu trọn vẹn cùng với sự chính sự kiêng tránh ấy. Ngay cả nghề nghiệp chân chân và việc nuôi mạng chân chánh cũng theo chính cách thức này. Như vậy khẩu nghiệp v.v, được vận hành hoàn toàn thanh tịnh ngay từ lúc ban đầu. Còn 5 yếu tố hỗ trợ trong mọi trường hợp này được trọn vẹn do mãnh lực của tâm sở ngăn trừ phần, vì lý do đó mà gọi Đạo (Siêu thế) có 5 yếu tố là không có. Và cả trong bài Kinh Subhadda đức Thế Tôn cũng đã nói như vầy – “Này Subhadda trong Pháp và Luật nào có Thánh Đạo phối hợp với 8 yếu tố.” Và hàng trăm bài Kinh khác cũng chỉ có Đạo có 8 yếu tố mà thôi.

433. Cattāropi satipaṭṭhānāti maggasampayuttāva cattāro satipaṭṭhānā. sammappadhānādīsupi eseva nayo. Yuganandhāti^[3] ekakkhaṇikayuganandhā. etehi aññasmiṃ khaṇe samāpatti, aññasmiṃ vipassanāti. evaṃ nānākhaṇikāpi honti, ariyamagge pana ekakkhaṇikā.

Vijjā ca vimutti cāti arahattamaggavijjā ca phalavimutti ca. sesaṃ sabbattha uttānamevāti.

433. Thậm chí bốn sự thiết lập niệm: 4 sự thiết lập niệm tương ưng với Đạo ấy. Ngay cả chánh tinh tấn cũng có phương thức tương tự. Được chuyển vận song hành: một đôi gắn liền cùng một sát-na. Các Pháp ấy mặc dầu có sát-na khác nhau như vậy, tức là trong một sát-na thiền chứng, ở trong sát-na khác là Minh sát, nhưng trong Thánh Đạo thì các pháp ấy phối hợp trong cùng một sát-na. Minh và sự giải thoát: sự thông hiểu cao cả trong Thánh Đạo và sự giải thoát trong Thánh Quả. Từ còn lại trong các câu đều đơn giản.

Giải Thích Đại Kinh Sáu Xứ Kết Thúc.